Cvetne posude

Sakupljači biljaka su pronalazili biljke i ukoliko su imali sreće, sretno su ih donosili kući. Uzgajivači su ih poboljšavali. Tada su biljke bivale prepuštene na milost i nemilost ljubiteljima sobnog bilja koji su njima ispunili svoje staklenike ili ukrasili svoje domove. Na žalost, istorija sobnog vrtlarstva, posebno u poslednja dva veka, pokazuje da strast za kućnim biljkama i brižna ljubav prema njima nije uvek povezana sa smislom za njegovo izlaganje i smeštaj.
 
    Nesrećno kućno bilje bilo je žrtva promena mode u ukusima upravo kao što je to bilo i bilje koje je raslo u vrtu. Iste biljke rasle su u loncima i izlagale se na stalcima projektovanim da pristaju uz sobnu okolinu, bez obzira da li je ukus vlasnika bila ekstravagancija Tiffanija, jednostavnost Bauhausa, kineski stil, neogotika, viktorijanski stil, ponovo otkriveni viktorijanski stil, stil Art Nouveau ili je bio jednostavno loš.
 
    Tradicionalna posuda za cveće je zemljani lonac i tu su po obliku najljupkiji minoski lonci za spremanje namirnica od pre 4000 godina ili stare posude za maslinovo ulje iz Provanse ili italijanski lonci za pomorandže, koji su vekovima uticali na najbolje oblikovane posude za cveće. Međutim, ludovanje za egzotičnim biljem podudara se u 19 veku sa preteranim ukrašavanjem pokućstva, uključujući i napadni način izlaganja biljaka.
 
    Englezi Viktorijanskog doba nisu bili jedini krivci: bolest je bila rasprostranjena na daleko i široko. 1801 godine postojao je jedan nakaradni francuski nacrt za žardinjeru, koja je istovremeno služila kao kavez za ptice i akvarijum. Držale su je sfinge koje su na glavama držale lonce za cveće ukrašene golim ljudskim figurama. Bila je namenjena za zabavu jednom švedskom grofu. “Maštovite glinene žardinjere ukrašene odgovarajućim šarama, bojama i zlatom” bio je čest oglas u Sjedinjenim Državama. Bile su “stvarno izvanredne i trebalo ih je videti da bi se ocenile”.
 
    Tokom 19 veka englezi su proizvodili kitnjaste žardinjere, ponekad sa posudama za zlatne ribice ili krletkama za ptice. Međutim u drugoj polovini veka srcu su im prirasle kutije sa papratima. Bili su to potomci Wardove kutije, koja je nakon 1830 godine smanjila mnoge gubitke pri prevozu biljaka morem.
 
    Čvrste drvene i staklene posude koje su bile privezane na palubama izloženim olujama jako su se razlikovale od kutija elegantnog oblika, koje su ukrašavale ili dovodile u nered, salone srednje klase viktorijanskog doba. Unutar malih minijaturnih staklenika na savijenim nogama ili teškim postoljima, bujala je paprat zaštićena od dima plinskog svetla i vatre. Vazduh u kutiji bio je toliko čist da je dokotor Ward za eksperimet upotrebio jednu kao vivarij i u njoj održao u životu crvendaća 6 meseci.
 
    Kutije su zauzele i domove srednje klase u Americi istisnuvši veoma raširenu viseću košaru. Jedan od razloga što se to dogodilo, kako se cinično govorilo, bio je taj što su viseće košare bile jeftine i što ih je gotovo svako mogao kupiti. Wardove kutije nisu bile pristupačne siromašnima.
 
    Počeli su se upotrebljavati i prozori za biljke – Shirley Hibberd, jedna od najvećih autoriteta među viktorijanskim piscima o vrtlarstvu, nazvala ih je Hortus Fenestralis. To su bili minijarturni staklenici smešteni među dvostruke prozore, slični Wardovim kutijama. Drugi prozor mogao je biti smešten u sobi ili izveden na vanjskoj strani zida. U svakom slučaju biljka u staklu bila je sačuvana od dima u sobi.
 
    Danas se Wardove kutije pojavljuju kao terarijum ili vrt u boci kao jedan od oblika. Uglavnom, dim ugljena i plina je nestao a danas jedna od uloga tih zatvorenih posuda da sačuvaju biljke od prekomerno suvog vazduha toplih soba u modernim kućama.
 
    Žardinjere su se vratile nakon što su jedno vreme bile zanemarene, ali to je sumnjiva dobit jer najlošije među njima služe kao neiscrpno nadahnuće proizvođačima ornamentalne plastike. Prozori za cveće isto kao i sobe za cveće, uobičajeni su u Skandinaviji i Sjedinjenim Državama, ali u Britaniji nikad više nisu postigli popularnost kao u Viktorijansko doba.
 
    Najveća promena na prozorskim daskama je to što sad na tanjirićima stoje plastične posude, dok su nekad sve posude bile od crvene gline, koja je budila nostalgiju.